Gebelik ve Diyabet

Gebelikte diyabet 2 şekilde karşımıza çıkabilir.

Gebelikten önce diyabeti olan ve gebe kalanlar (Pregestasyonel Diyabet)
Daha önceden diyabet öyküsü olmayıp gebelik sırasında diyabet tanısı konanlar (Gestasyonel Diyabet)

Pregestasyonel Diyabet

Diyabetli bir hastada ideal olan gebeliğin planlı olmasıdır. Gebelikten en az üç ay önce kan şekeri değerlerinin ve HbA1c değerlerinin hedef değerlere çekilmesi gerekir. Kontrol altına alınmadan istemsiz gebe kalınması durumunda hem annede hem de fetüsde birtakım risklerle karşılaşabiliriz. Annede tekrarlayan hipoglisemiler, sık üriner sistem enfeksiyonu, diyabetin kontrolünün bozulması varsa komplikasyonlarda ilerleme, düşük ve erken doğum vb. gibi komplikasyonlar görülebilir. Fetüsde ise doğumsal anomaliler dışında iri bebek, gelişim geriliği hatta intraüterin ölüm gibi risklerle karşılaşabiliriz. O nedenle diyabeti olan bir kişi gebelik planladığı zaman mutlaka endokrinoloji hekimi ile görüşerek en az 3 ay önceden tüm kontrollerini yaptırması; kan şekeri ve HbA1c değerlerinin kontrol altına alınması gerekir. Ayrıca diyabetin komplikasyonları açısından da değerlendirilip gebelik sırasında oluşabilecek riskler açısından da önlemler alınmalıdır. Gebelikte ağızdan alınan ilaçların kullanılması önerilmez. Ağızdan alınan ilaçların kesilmesi ve insülin tedavisinin başlanması gerekir. Diyabet gebelik öncesinden başlanarak, gebelik süresince, doğum sırasında ve sonrasında izlenmelidir. Olası risklerin, özellikle doğumsal anomalilerin azaltılması için glisemik kontrolün gebelik öncesinde sağlanması gerekli olup HbA1c değerinin %6.5’un altında hedeflenmesi uygundur.

Gestasyonel Diyabet (GDM)

Tüm gebelerde gebelik doğrulandığı andan itibaren risk değerlendirmesi yapılmalı ve açlık kan şekeri (AKŞ) ölçülmelidir. Obezitesi, ailede diyabet öyküsü, prediyabet öyküsü, daha önce iri bebek doğurma öyküsü ve hipertansiyon gibi vb. risk faktörü olan gebelerin 1. trimesterde bakılan kan şekeri değerleri normal olsa bile 75 gr OGTT testi yapılarak değerlendirilmesi ve gebe olmayanlardaki gibi yorumlanması gerekir. Diyabet saptanmaz ise daha sonraki trimesterlerde GDM için tarama yapılmalıdır. Gebe kadınların tümünde 24-28. gebelik haftalarında GDM araştırılması önerilmektedir. 2 farklı tanısal yaklaşım vardır. Tek basamaklı 75 gr OGTT ve iki basamaklı 50 gr ve sonrasında 100 gr OGTT testleri mevcuttur. Her iki yaklaşımda kullanılmaktadır.

GEBELİK SIRASINDAKİ HEDEF DEĞERLERİMİZ

Gebelerde HBA1c değeri mümkünse %6-6.5 altı hedeflenmelidir. Ancak gebelerde eritrosit yıkım döngüsünün hızlı olması nedeniyle kan şekeri takibinde yalnızca HbA1c değeri baz alınmamalı, hastanın haftada en az 3 gün ana öğünlerden önce ve öğün başlangıcından 1 saat sonra olacak şekilde tokluk kan şekeri takibi yapılması önerilmelidir. Kan şekeri hedef değerleri:

*AKŞ < 95 mg/ dl

*1.Saat TKŞ < 140 mg/dl

*2. Saat TKŞ <120 mg/ dl olmalıdır.