Cushing Hastalığı
Aşırı kortizol fazlalığı ile giden hastalıklara genel olarak cushing sendromu denir. Eğer kortizol fazlalığının sebebi hipofizden ACTH hormonunun fazla salgılanması ise buna Cushing hastalığı denir. En sık nedeni (%80-85) ACTH salgılayan hipofiz adenomudur. ACTH sekresyonu yapan adenomların çoğu mikroadenomdur.
Klinik Bulgular
Cushing hastalığında, aşırı ACTH uyarısı sonucu adrenal bezlerden kortizol ve androjen hormonlarının artışı ile klinik bulgular oluşur. En sık kilo artışı özellikle gövde bölgesinde, yüz ve ense bölgesinde yağ depolanması ile beraber görülür. Ayrıca kol ve bacaklarda incelme, kas kaybı, ciltte incelme, karın uyluk koltuk altı bölgelerde mor çatlaklar, diyabet, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, koroner arter hastalığı, kıllanma artışı, âdet düzensizlikleri görülür.
Tanı
Cushing hastalığı tanısı için öncelikle kortizol ve ACTH hormonlarına bakılır. Gecelik 1 mg dexametazon supresyon testi yapılır. Gece 23.00'te verilen 1 mg dexametazon sonrası sabah bakılan kortizol değeri 1.8 mg/dl'in üzerinde ise cushing sendromundan şüphelenilir. Cushing sendromunun adrenal bez mi yoksa hipofiz bez mi kaynaklı olduğu hakkında ACTH düzeyi bilgi verir. ACTH seviyesi 15 pg/ml'in üzerinde ise genellikle hipofizer kaynaklıdır. ACTH < 5 pg/ml ise adrenal kaynaklı olma ihtimali yüksektir. ACTH 5-15 pg/ml arası gri zondur. Bu hastaların iyi değerlendirilmesi gerekir. Lokalizasyon için yüksek doz dexametazon supresyon testi, CRH testi ve inferior petrozal sinüs örneklemesi yapılması gerekebilir. Hipofiz bezi MR görüntülemesinde genellikle mikroadenom tespit edilir. Ancak %30'a yakın hastada tümörün MR'da tespit edilemeyeceği akılda tutulmalıdır.
Tedavi
Cushing hastalığının primer tedavisi cerrahidir. Cerrahi ile kontrol altına alınamayan hastalarda radyoterapi veya medikal verilebilir. Cushing hastalığı, nüks oranı ve mortalite oranı yüksek bir hastalıktır o nedenle cushing hastalarının çok iyi takip edilmesi gerekir.
