D Vitamin Eksikliği
D vitaminin esas kaynağı güneş ışınlarıdır. UVB ışınlarının etkisi ile deride sentezlenir. D vitamini besinlerle ancak %10-20 oranında alınabilmektedir. En iyi D vitamini sentezi ülkemizde Mayıs ve Kasım ayları arasında gerçekleşir. D vitamini sentezi için gerekli olan ışının uygun saati ise 10.00 ila 15.00 arasıdır. Açık tenli bir kişinin yaklaşık 15 dakika el, kol ve bacaklarını güneşle temas ettirmesi durumunda yeterli D vitamini sentezi sağlanırken koyu tenli kişilerde bu sürenin 3-4 kat daha yüksek olması gerekir. Cam ve tül arkasından güneşlenme ve güneş kremi sürmek D vitamini sentezine engel olur. Normal şartlarda 19- 70 yaş arasındaki kişilerde minimum D vitamini ihtiyacı 600 IU/gün'dür. 70 yaş üzerinde ise 800 IU/gün'dür.
Klinik Bulgular
Klinik bulgular D vitami eksikliğinin seviyesine ve süresine bağlı olarak değişir. Genelde asemptomatiktir ve bakılan kan tetkikleri sırasında tespit edilir. Hastaların bir kısmında yaygın kas ve kemik ağrısı, yürüme zorluğu, kırıklar görülebilir. İleri derecedeki eksikliklerde kemik kaybına, kemik mineral yoğunluğunda azalmaya bağlı olarak osteoporoz ve osteomalazi gelişebilir.
Tanı
D vitamini eksiliği tanısı koymak için, kanda 25 OH vitamin D düzeyi bakılmalıdır.
Bakılan 25 OH Vit D düzeyi:
*20 ng/ml’nin (50 nmol/L) üzerinde ise yeterli,
*10 - 20 ng/ml (25-50 nmol/L) arasındaki düzeyi yetersizlik,
*10 ng/ml’nin (25 nmol/L) altındaki düzeyi eksiklik olarak kabul edilmektedir.
*D vitaminin kemik dışı etkileri için D vitamini seviyesinin 30-50 ng/ ml arasında olması önerilmektedir.
*25(OH) D düzeyi > 100 ng/ml (>250 nmol/L) olan kişilerde vitamin D toksisitesi riski artmıştır. Bilinçsiz ve doktor önerisi olmadan D vitamini kullanmamak gerekir. Çünkü D vitamini yağda biriken bir vitamin olduğu için toksikasyon durumunda kalsiyum seviyelerinin normale dönmesi uzun bir zaman gerektirir.
Tedavi
Tedavide D vitamini verilir. Hedef değer 30-50 ng/ ml arasında tutmaktır. Kişinin D vitamini seviyesine göre hekimin önereceği dozda D vitamini kullanmak gerekir.
