Kolesterol Yüksekliği

HİPERKOLESTEROLOMİ

Kolesterol vücudumuz için çok önemli bir lipittir. Kolesterol hücre zarının yapısında bulunur ayrıca steroid hormonların sentezinde rol oynar. Çalışmalar serum kolesterol düzeyleri ile aterosklerotik kardiovasküler hastalıklar (ASKVH) arasındaki ilişkiyi göstermiştir. Serum kolesterol seviyesi yükseldikçe ASKVH riski de belirgin şekilde artmaktadır. Hiperlipidemi toplumda sık görülen bir hastalık olduğu ve ASKVH'larına da yol açtığı için toplum taramaları önerilmektedir.

*Genç erişkinlerde 5 yılda bir

*40 yaş üzerindeki erkeklerde ve 50 yaş üzeri kadınlarda 2 yılda bir

*Diabetes Mellitus, ASKVH veya kronik böbrek hastalığı bulunan kişilerde ise en az yılda bir kez lipid taraması yapılmalıdır.

Erken tanı ve tedavi ile ASKVH gelişimi önlenebilir.

Klinik Bulgular

Hiperkolesterolemisi olan hastaların genellikle bir semptomu olmaz. Ancak bazı ailesel hiperlipidemilerde, LDL-K yüksekliğine bağlı olarak aşil tendonu, el bileği ve dirsek tendonlarında ve metakarpofalangeal eklemlerde hafif kabarık sarımsı plaklar ya da kabarık ağrısız lezyonlar görülebilir. Göz kapakları çevresinde giri sarımsı plaklar görülebilir. Ayak nabızlarında zayıflama, yağlı karaciğer veya pankreatitde tespit edilebilir.

Tanı

Lipid değerleri değerlendirilirken genellikle sabah aç karnına total kolesterol, LDL-K, HDL-K, VLDL-K, TG bakılması önerilir. Ancak tok karnına bakılan değerlerin açlıkta bakılanlarla korele olduğunu gösteren çalışmalar mevcut olduğundan tok karnına da bakılabilir. Tok karnına bakılan değerlerde yüzde 10-20'lik bir değişkenlik olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Lipid değerleri günlük değişkenlik gösterebilir. O nedenle tedavi kararı vermeden önce kan tetkikini bir kez daha tekrarlamak gerekir.

Tedavi

Hangi hastaların tedavi edileceği kardiovasküler risk oranına göre karar verilir. SCORE sistemi kardiovasküler riski tespit etmede yardımcı olan bir skorlama sitemidir. SCORE sistemi daha önce bilinen kalp damar hastalığı olmayan bir kişide, 10 yıl içinde görülecek ilk aterosklerotik hastalığa bağlı ölüm riskini hesaplamaktadır. Tedavide öncelikle yaşam tarzı değişikliği yapılmalı sigara ve alkol kesilmeli ve gerekli durumlarda ilaç tedavisi başlanmalıdır. Normal şartlarda kolesterolün 200 mg/ dl'in altında, LDL-K'ün 100mg/dl'in altında olması ve HDL-K'ün > 60 mg/dl'in üzerinde olması istenir. Ancak eşlik eden hastalıklara göre bu değerler değişebilir. Örneğin ASKVH olan diyabetik hastada LDL-K'un 55mg/dl'inin altında olması hedeflenir. İlaç tedavisi olarak statinler, PCSK9 inhibitörleri, safra asit sekestranları ,intestinal kolesterol emilim inhibitörü kullanılabilir.